تعریف شبکه به زبان ساده عبارت است از مجموعه ای از رایانه که به هم وصل شده اند. یک شبکه رایانه ای می تواند در یک اتاق، ساختمان، شهر یا حتی در چند کشور قرار داشته باشد. بنابراین لزوما مفهوم شبکه بر اساس میزان بزرگی یا کوچکی آن نخواهد بود و از متصل شدن دو رایانه به یکدیگر نیز یک شبکه ابتدایی ایجاد می شود.

برای راه اندازی یک شبکه به سه وسیله اصلی که کارت شبکه، کابل شبکه و سوئیچ است نیاز داریم.

۱ـ کارت شبکه

همان طور که در تصویر می بینیم مانند مودم و کارت صدا یا کارت گرافیک، یک کارت داخلی رایانه است که روی مادربورد وصل شده و به جای مثلا کارت صدا که به اسپیکر یا کارت گرافیک که به مانیتور وصل می شود، به کابل شبکه وصل خواهد شد. کارت شبکه، هم به صورت اینترنال (داخلی) در بازار قابل خرید است و هم این که بیشتر مادربورد های امروزی به صورت پیش فرض، روی خودشان (onboard) دارای یک یا دو کارت شبکه هستند. البته کارت شبکه های دیگری همراه با تبدیل usb و... نیز در بازار پیدا می شود که در اینجا مورد بحث ما نیست.

۲ـ کابل شبکه

کابل شبکه در ابعاد مختلف از حدود نیم متر تا متراژ های بالاتر و به صورت آماده در بازار موجود است و نیازی به سوکت کردن توسط خود کاربر ندارد. اما برای متراژ های بالا باید پس از تهیه کابل شبکه و سوکت ها، با دستگاه مخصوص نصب سوکت این کار را انجام داد. البته این کار به تخصص نیاز دارد و ما به آن نخواهیم پرداخت.

فرض را بر این می گیریم که کابل مورد نظر را به صورت آماده و با متراژ دلخواه در اختیار دارید.

۳ـ سوئیچ

ساده ترین راه برای تعریف سوئیچ آن است که ما یک سه راهی برق را در نظر بگیریم که اگر به برق وصل شود به تعداد پریز های موجود به دستگاه های مختلف برق رسانی می کند. سوئیچ نیز همان طور که در تصویر می بینید دارای پورت های متعدد شبکه است که مانند یک سه راهی برق که وظیفه تقسیم برق را برعهده دارد، وظیفه تقسیم داده های شبکه بین رایانه ها را انجام می دهد. تعداد رایانه هایی که با سوئیچ تغذیه می شوند به تعداد پورت های موجود در آن بستگی دارد. در بازار سوئیچ های ۴، ۵، ۸، ۱۶، ۲۴، ۳۲ و ۴۸ پورت موجود است. در صورت نیاز به پورت های بیشتر می توان از دو یا چند سوئیچ استفاده کرد.

پس از تعیین مکان قرار گرفتن رایانه ها، جایی را نیز برای سوئیچ تعیین می کنیم. برای جلوگیری از آسیب دیدن سوئیچ آن را درون جعبه ای قفسه مانند قرارمی دهند که به آن رک(rack) می گویند البته برای سوئیچ های کوچک تر مانند هشت پورت و شبکه هایی که یک سوئیچ دارند الزامی به استفاده از رک نیست و این مساله به سلیقه طراح شبکه بستگی دارد حالا به کارت شبکه هر رایانه یک کابل شبکه نصب کرده و تمامی کابل های شبکه را به سوئیچ وصل می کنیم.

بعد از اطمینان از صحت نصب فیزیکی شبکه، به سراغ تنظیمات نرم افزاری شبکه می رویم که مهم ترین بخش آن تنظیمات آدرس آی.پی (ip address) است.

در توضیح آدرس آی.پی می توان گفت کوچه ای را ترسیم کنید که ده خانه در آن وجود دارد و پلاک هر خانه معرف نشانی آن خانه است. در شبکه نیز آدرس آی.پی کار پلاک را به عهده دارد و هر رایانه با یک شماره شناخته می شود.

به دلیل این که شبکه مورد نظر ما یک شبکه ساده است، از آی.پی آدرس کلاس C استفاده می کنیم، محدوده آی.پی در این شبکه بنا بر طراحی خودمان برای مثلا ده رایانه از ۱۹۲.۱۶۸.۱.۱تا ۱۹۲.۱۶۸.۱.۱۰ است. ذکر این نکته ضروری است که این طراحی با در نظر گرفتن شبکه ساده ای است که ما برای ده رایانه بدون سرور در نظر گرفته ایم. در صورت وجود سرور در شبکه می توان بدون دادن ip به هر دستگاه، فقط با راه اندازی سرویس DHCP روی سرور و تعیین رنج ip طوری شبکه را تنظیم کرد که رایانه ها به صورت اتوماتیک ip بگیرند.

حال به نحوه دادن آی.پس آدرس در شبکه می پردازیم:

۱ـ ابتدا به قسمت کنترل پنل رفته سپس Network Connection را انتخاب کنید.

۲ـ روی local area connection کلیک راست کرده و گزینه آخر یعنی Properties را انتخاب کنید.

۳ـ Internet Protocol (TCP / IP) را انتخاب کرده و دکمه Properties را بزنید.

در اینجا به طور مشخص می توانید از دو گزینه اختصاص آی.پی آدرس به صورت دستی یا خودکار استفاده کنید.

برای رایانه اول آدرس (۱۹۲.۱۶۸.۱.۱) را مشخص کرده و برای Subnet Mask پیش فرض برای کلاس c از ۲۵۵.۲۵۵.۲۵۵.۰ استفاده می کنیم.

در رایانه های بعدی نیز به عدد آخر آدرس آی.پی یک عدد اضافه کرده و با استفاده از همان Subnet Mask، به ترتیب همین کار را ادامه می دهیم .

حالا تنظیمات مربوط به شبکه انجام شده و برای امتحان کردن درستی کار، می توانیم با زدن دستور Ping IpAdress به صورت زیر ارتباط بین دو رایانه را بسنجید:

C: / »ping ۱۹۲.۱۶۸.۱.۲

با وارد کردن دستور بالا ارتباط بین دستگاه مبدا و دستگاه با ip۱۹۲.۱۶۸.۱.۲ مورد بررسی قرار می گیرد. در صورت وجود ارتباط نتیجه زیر حاصل خواهد شد.

در ویندوز یکی از رایانه های متصل به شبکه به قسمت Run رفته و IP Address یکی از رایانه های دیگر را همراه با دو backslash می زنیم.

حالا خواهیم دید فایل ها یا پرینتری که در دستگاه مقصد به اشتراک گذاشته شده روی دستگاه مبدا قابل دیدن است. گفتنی است برای به اشتراک گذاشتن فولدرها و پرینتر موجود در شبکه باید روی آیکون آنها کلیک راست کرده و با رفتن به properties از گزینه sharing استفاده کنیم.

ترفند ۱: اگر در خانه قصد چنین کاری را دارید و سوئیچ ندارید می توانید از مودم ADSL خود که چند پورت شبکه دارد استفاده کنید.

ترفند ۲: برای جابه جایی اطلاعات بین دو رایانه نیاز به سوئیچ نیست، فقط کافی است با کابل کراس (Cross) دو دستگاه را مستقیم به هم وصل کرده و با اختصاص آدرس آی.پی کلاس c فایل های بین دو رایانه را جابه جا کنید. کابل کراس را نیز می توانید از بازار رایانه تهیه کنید.